Feiten en cijfers energiearmoede
Als onderdeel van het Landelijk Onderzoeksprogramma Energiearmoede doet TNO onderzoek naar energiearmoede in Nederland. Hoeveel huishoudens zijn energiearm en wat kenmerkt mensen die in energiearmoede leven? Het programma combineert cijfers met theoretische inzichten en kwalitatieve monitoring om tot een completer beeld van de doelgroep te komen.
Op een interactieve kaart is inzicht gegeven in de mate van energiearmoede per gemeente en over tijd. https://energy.nl/feiten-en-cijfers-energiearmoede/
Grote toename energiearmoede verwacht in 2025
Het aantal Nederlandse huishoudens dat in energiearmoede leeft, dreigt in 2025 fors toe te nemen als gevolg van stijgende energieprijzen. Zonder financiële steunmaatregelen zal tussen de 6,6% en 7,6% van de huishoudens in Nederland met energiearmoede kampen, wat neerkomt op 553.000 tot 636.000 huishoudens.
Oorzaken prijsstijging
De gasprijs op internationale markten bevindt zich momenteel op het hoogste niveau in twee jaar. Deze stijging wordt veroorzaakt door de wereldwijde toename van de vraag naar gas, de gedaalde vulgraad van de gasreserves en geopolitieke spanningen. Daarnaast stijgen in 2025 de netbeheerkosten door de noodzakelijke uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk.
Steunmaatregelen kunnen zorgen voor verbetering
De jaren 2022 en 2023 lieten een positieve ontwikkeling zien, met een daling van het aantal energiearme huishoudens van 8,6% in 2019 naar 4,0% in 2022. Deze daling was grotendeels te danken aan de substantiële financiële compensatiemaatregelen van de overheid. Zonder die steun zou het percentage in 2023 zijn gestegen tot 10,7% (ongeveer 885.000 huishoudens).
In 2024 daalden de energieprijzen en is de financiële steun vanuit de overheid afgeschaft. Nu de energieprijzen weer stijgen, kunnen gerichte steunmaatregelen ook in 2025 een groot verschil maken. Met een energietoeslag van 1.300 euro voor huishoudens met een inkomen onder 120% van het sociaal minimum – de toeslag die gold in 2022 en 2023 – zou het verwachte percentage energiearme huishoudens in 2025 dalen naar 4,1% tot 4,5%. Dit zou 209.000 tot 260.000 huishoudens behoeden voor energiearmoede.
Stijging waarschijnlijk structureel
Waar energieprijzen de afgelopen jaren fluctueerden, zal er naar verwachting op de middellange termijn sprake zijn van structurele stijgingen. De invoering van een nieuw emissiehandelssysteem (ETS-2) dat zich onder meer richt op CO2-emissies van gebouwen en transport, zal de energiekosten voor consumenten beïnvloeden. Daarnaast moeten de elektriciteits- en gasnetten in de toekomst worden verzwaard en aangepast, wat kan leiden tot stijgende transportkosten. Daarmee lijkt het energiearmoedeprobleem in Nederland voorlopig nog niet opgelost te zijn.
