Uitvoering
Laatst gewijzigd op:
Checklist
Herken jij je in één of meerdere punten van deze checklist? Dan zit je hier op de goede plek.
- Ik heb de stappen van Voorbereiden door gemeentes, Wijkonderzoek en participatieplan en Bewustmaken bij bewoners doorlopen.
- De bewoners in mijn wijk hebben de keuze gemaakt of ze wel of niet overgaan op een aardgasvrij(ready) woning.
- De eerste werkzaamheden in de wijk en woningen gaan (bijna) starten.
- Bewoners komen in contact met leveranciers, installateurs en aannemers
- (Een aantal) bewoners wonen al in een aardgasvrij(ready) woning.
Wanneer bewoners het besluit hebben genomen of ze wel of niet overgaan op een aardgasvrij(ready) woning, begint de uitvoeringsfase. Tijdens de uitvoering krijgen bewoners een aannemer, verschillende installateurs en andere uitvoerders over de vloer om de aardgasvrije maatregelen te realiseren. Afhankelijk van het aardgasvrije traject in jouw gemeente kan het ook zijn dat bewoners zelf aan de slag gaan met het opvragen van offertes, het selecteren van verschillende uitvoerders en het coördineren van de werkzaamheden. Als de werkzaamheden zijn afgerond doen bewoners ervaring op met wonen in hun aardgasvrij(ready) woning en delen zij mogelijk hun positieve, neutrale of negatieve ervaringen met anderen.
De informatie op deze pagina Uitvoering is wat anders ingedeeld dan de andere pagina’s van De energieke gemeente. Het betreft nieuwe informatie vanuit het “De klantreis compleet: bewonerservaringen met de uitvoeringsfase van aardgasvrije wijken” dat eind 2022 is afgerond. In dit onderzoek zijn de ervaringen opgehaald van bewoners van vier verschillende proeftuinen die in een aardgasvrije woning wonen. De conclusies en aanbevelingen van dit onderzoek worden op deze pagina getoond.
Conclusies en aanbevelingen
Uitvoerders die klantgericht werken dragen veel bij aan de positieve beleving van eigenaar-bewoners.
Aanbeveling: Werk klantgericht, en zorg voor een schakel tussen bewoners en uitvoerders.
Het is daarom belangrijk dat er sprake is van een schakel tussen bewoner en uitvoerder. Hierbij kan worden geleerd van het verduurzamen van huurwoningen, waar vaak een bewonersconsulent en/of wijkbegeleider wordt aangesteld die deze taak op zich neemt. Dit sluit ook aan op één van de resultaten van de vragenlijst waaruit naar voren komt dat bewoners behoefte hebben aan één aanspreekpunt waar ze terecht kunnen.
De hoeveelheid overlast en fouten bij aardgasvrije werkzaamheden is over het algemeen niet bepalend voor de beoordeling van het gehele aardgasvrije traject, maar de wijze van communicatie hierover wel.
Uit de resultaten van de vragenlijst blijkt dat de mate van overlast die bewoners ervaren bij het uitvoeren van de werkzaamheden voornamelijk wordt bepaald door hoe erover (met bewoners) wordt gecommuniceerd. De hoeveelheid overlast en fouten bij het plaatsen van isolatie, zonnepanelen en aardgasvrije installaties is niet bepalend voor de beoordeling van het gehele aardgasvrije traject. Uit de interviews blijkt dat bewoners het erg belangrijk vinden om te begrijpen wat er gaat gebeuren, wanneer en waarom (iets niet gebeurt). Duidelijke communicatie creëert meer begrip, zelfs als het een besluit betreft waar de wensen van bewoners niet worden ingewilligd, of als er fouten zijn gemaakt in het proces of de uitvoering. Het is ook niet erg als een proces niet perfect loopt, het gaat er vooral om hoe er om wordt gegaan met klachten, fouten of onduidelijkheden.
Overlast door sloopwerkzaamheden hebben wel een negatieve invloed op het gegeven rapportcijfer. Hoe meer overlast er ervaren werd hoe lager het rapportcijfer voor het gehele traject en ook omgekeerd. Een belangrijke kanttekening bij deze resultaten is dat een groot aantal deelnemers in het onderzoek het aardgasvrij maken van de woning combineert met versterking van woning. Dit betekent dat de werkzaamheden ook ingrijpende sloopwerkzaamheden inhouden. Het rapportcijfer heeft dus waarschijnlijk niet alleen betrekking op het verduurzamingstraject, maar ook op de versterkingsoperatie. Het aardgasvrij maken van een groot deel van de woningen elders in Nederland zal geen sloopwerkzaamheden omvatten. In dat soort woningen is goede communicatie over de werkzaamheden dus doorslaggevend voor het oordeel.
Aanbeveling: communiceer duidelijk over de werkzaamheden en over eventuele gemaakte fouten om ervaren overlast bij bewoners te verminderen.
(Enige) overlast bij werkzaamheden is vaak onoverkomelijk. Door hier duidelijk over te communiceren kan de overlast voor bewoners worden beperkt. Communiceer duidelijk wat bewoners kunnen verwachten en wanneer ze dit kunnen verwachten. Wees eerlijk over gemaakte fouten en helder over het oplossen ervan.
Bewoners in een individueel traject hebben behoefte aan het delen van ervaringen gedurende en na afloop van de overstap naar aardgasvrij wonen.
Een aantal deelnemers heeft een zogenoemd ‘individueel traject’ doorlopen: Zij hebben op basis van een energie-advies een aantal maatregelen aanbevolen gekregen om hun woning aardgasvrij te maken. De soort maatregelen, en de manier van financieren kan erg verschillen tussen deze bewoners. Toch geven een aantal van deze bewoners aan behoefte te hebben gehad aan meer mogelijkheden om vragen, zorgen en ervaringen uit te wisselen. Zij geven aan dat de gemeente hier wellicht een rol in had kunnen spelen.
Aanbeveling: Stel bewoners in staat ervaringen uit te wisselen. Hierdoor kunnen bewoners op andere ideeën komen, hun eigen ideeën bevestigd of ontkracht zien, of hun zorgen over of tevredenheid met een keuze met elkaar delen.
Naast communicatie vanuit een professionele partij als de gemeente, hebben bewoners baat bij het onderling uitwisselen van ervaringen.
Uit dit onderzoek komt geen universele manier naar voren waarin dit het beste kan worden vormgegeven. De gemeente kan dit faciliteren door bijvoorbeeld een bewonersbijeenkomst te organiseren waar bewoners (ook) elkaar kunnen spreken. In één van de gemeentes werden bewoners die over gingen op een aardgasvrije woning benaderd om mee te werken aan een poster. Op deze poster wordt informatie gegeven over wat er in de woningen van de betreffende bewoners is gebeurd. Ook wordt het telefoonnummer van deze bewoners getoond zodat zij kunnen worden benaderd door andere bewoners.
Bewoners hebben (veel) moeite met het regelen en coördineren van de aardgasvrije werkzaamheden tijdens de uitvoering.
Over het algemeen is er wel ondersteuning bij het in kaart brengen van geschikte financieringsmogelijkheden en duurzaamheidsmaatregelen in de woning. Bewoners die een individueel traject doorlopen geven echter vaak aan dat er in de stappen die daarna komen weinig tot geen ondersteuning beschikbaar is. Het zoeken, benaderen en selecteren van uitvoerders ligt bij de bewoner zelf. Daarnaast geven bewoners aan de coördinatie van verschillende partijen zoals de glaszetter, installateur van vloerverwarming, installateur van zonnepanelen, installateur van de warmtepomp (erg) lastig vinden. Dit is een belangrijk aandachtpunt in de transitie naar aardgasvrij wonen. Ook als bewoners positief staan tegenover een aardgasvrij huis, of zelfs al de eerste stappen hebben gezet, kunnen bewoners afhaken of ontmoedigd raken, omdat het uitvoeringstraject te ingewikkeld is en/of teveel tijd kost. Een aantal geïnterviewden had zelf (enige) bouwkundige kennis en ook deze bewoners gaven aan veel tijd en moeite in het traject te hebben gestopt.
Aanbeveling: help bewoners de uitvoeringsfase door. Het is van belang bewoners te ondersteunen bij het uitvoeren van aardgasvrije maatregelen.
Bewoners hebben advies nodig over geschikte maatregelen, help ze bij regelen van de financiën en het coördineren en regelen van aannemers en uitvoerders. Geef bewoners een duidelijke tijdslijn wanneer wat gaat gebeuren. Ook is het van belang dat er meer coördinatie plaatsvindt tussen uitvoerende partijen zodat de werkzaamheden voor versterking van de woning en het aardgasvrij maken van de woning beter op elkaar worden afgestemd.