Woningverduurzaming op eigen initiatief: de ervaringen en behoeftes van huiseigenaren
Van maatwerk naar meer standaardisatie

Hoe verduurzamen huiseigenaren, en waarom?

Eerder ontwikkelde TNO een klantreis richting een aardgasvrije woning binnen de context van een wijkaanpak (zie Aardgasvrij wonen: drijfveren en barrières van bewoners). Hierbij staat een gemeentelijke aanpak centraal. In dit project ontwikkelde TNO een klantreis voor bewoners die op eigen initiatief hun woning gaan verduurzamen. Er is ook gevraagd aan mogelijke manieren om de stappen in deze reis gemakkelijker te maken door mogelijke standaardisatie. Een voorbeeld hiervan is dat bewoners een kant en klaar aanbod voor woningverduurzaming ontvangen, zonder zelf te hoeven uitzoeken wat er voor hun woning mogelijk is. Deze klantreis kent 7 fasen: oriëntatie, plan maken, keuze voor oplossingen, afstemmen, coördineren van werkzaamheden, wonen in een duurzame woning, en ervaringen delen. Aardgasvrij wonen: drijfveren en barrières van bewoners

Stijgende energieprijzen en verbeterd wooncomfort zijn de belangrijkste redenen voor huiseigenaren om op eigen initiatief te investeren in verduurzaming. De actualiteit van klimaatverandering draagt bij aan bewustwording, maar concrete persoonlijke voordelen geven de doorslag. Huiseigenaren hebben vooral behoefte aan gepersonaliseerde informatie over wat verduurzaming concreet oplevert voor hun specifieke woonsituatie.

Centrale, maar specifieke informatie

Huiseigenaren lopen vast bij het zoeken naar geschikte verduurzamingsmogelijkheden. Online informatie is vaak te algemeen en sluit onvoldoende aan bij specifieke woonsituaties. Een centraal platform met betrouwbare en gedetailleerde informatie voor verschillende situaties kan huiseigenaren aanzienlijk helpen. Op zo’n platform kunnen bewoners zien welke verduurzamingsopties geschikt zijn voor hun specifieke woning, wat de kosten en terugverdientijden zijn, en welke effecten ze kunnen verwachten op hun wooncomfort. Ook zouden ze hier contact op kunnen nemen met aanbieders, offertes kunnen aanvragen of een afspraak maken voor persoonlijk advies aan huis.

Vertrouwen in de aanbieders is hierbij cruciaal. Lokale aanbieders wekken meer vertrouwen, een aspect waarmee in de contingentenaanpak rekening kan worden gehouden. Daarnaast baseren huiseigenaren hun vertrouwen sterk op ervaringen van anderen en online reviews, die ze zien als een soort keurmerk. Een centraal platform zou idealiter dus de mogelijkheid bieden tot het achterlaten van reviews over maatregelen en aanbieders.

Financiële barrières

Huiseigenaren zijn terughoudend bij het aangaan van leningen voor verduurzaming. De meesten verkiezen sparen boven lenen en verduurzamen hun woning daarom gefaseerd. Er is behoefte aan inzicht in de voor- en nadelen van stapsgewijs verduurzamen ten opzichte van in één keer. Duidelijke informatie over verschillende financieringsopties, inclusief subsidies, kan huiseigenaren helpen bij het maken van geïnformeerde keuzes. Hierbij moet ook aandacht zijn voor de zorgen van huiseigenaren, bijvoorbeeld over schulden of het rondkrijgen van de initiële financiering.

Collectieve verduurzaming komt nauwelijks voor, terwijl dit financieel voordelig kan zijn. Huiseigenaren denken vaak niet aan deze mogelijkheid of zien belemmeringen, zoals verschillen tussen buren in reeds genomen maatregelen of financiële mogelijkheden. Betere voorlichting over de voordelen van gezamenlijke verduurzaming zou de bereidheid kunnen vergroten, mits rekening wordt gehouden met de diversiteit tussen woningen en financiële situaties van huishoudens.

Praktische knelpunten bij uitvoering

Complexiteit vergunningen
De aanvraag van vergunningen wordt als bijzonder ingewikkeld ervaren, met onduidelijkheid over vereisten en procedures. Bewoners kampen met lange wachttijden na het indienen van aanvragen en moeten vaak herhaaldelijk contact opnemen met gemeenten voor antwoord. Een duidelijke indicatie of specifieke maatregelen vergunningsplichtig zijn en ondersteuning bij de aanvraag kunnen deze barrière wegnemen.

Coördinatie van werkzaamheden
De coördinatie van werkzaamheden vormt eveneens een uitdaging, vooral wanneer meerdere partijen betrokken zijn. Huiseigenaren worstelen met het afstemmen van timing en volgorde van werkzaamheden en worden geconfronteerd met onverwachte planningswijzigingen door overvolle agenda’s van installateurs. Deze uitdagingen vragen om heldere, tijdige communicatie over uitvoeringsplanning, een duidelijk aanspreekpunt voor coördinatie van meerdere maatregelen, en gerichte ondersteuning bij de organisatie van werkzaamheden.

Nazorg en garantie
Nazorg en garantie worden als vanzelfsprekend beschouwd en  huiseigenaren verwachten duidelijkheid over wie ze kunnen benaderen voor onderhoud of herstelwerkzaamheden. Het integreren van garantievoorwaarden als standaardonderdeel in verduurzamingsaanbiedingen is daarom essentieel voor een succesvolle verduurzamingsaanpak.