Waterstof in Algerije: kansen voor Nederlandse samenwerking
Green Hydrogen in Algeria: A Mapping Study

Van aardgas naar groene waterstof

Algerije behoort tot de tien grootste aardgasproducenten ter wereld en levert momenteel 10% van het Europese gas. Nu klimaatverandering vraagt om duurzamere energieproductie en Europa streeft naar een drastische vermindering van fossiele brandstoffen, ontwikkelt Algerije een strategie voor groene waterstof om zijn positie als energieleverancier te behouden.

De Saharawoestijn biedt Algerije een natuurlijk voordeel voor groene waterstofproductie. Algerije behoort tot de zonnigste gebieden ter wereld met een jaarlijks zonpotentieel van meer dan 1800 kWh/kWp. Daarnaast kent het land gunstige omstandigheden voor windenergie. Tot slot beschikt het land al over een uitgebreide transportinfrastructuur naar Europa via pijpleidingen, die momenteel voor aardgas ingezet worden.

De Algerijnse waterstofstrategie verloopt in drie fasen:

1. Ontwikkeling van kennis, pilotprojecten en regelgeving tot 2030
2. Opschaling naar grootschalige projecten met een productie van 1 miljoen ton groene waterstof per jaar (2030-2040)
3. Uitgroei tot een mondiale leider in waterstofproductie na 2040.

Uitdagingen waterstof in Algerije

De schaal van de Algerijnse ambities brengt aanzienlijke uitdagingen met zich mee. Het land heeft momenteel slechts 600 MW hernieuwbare energie geïnstalleerd (minder dan 1% van de energiemix), terwijl voor 1 miljoen ton groene waterstof ongeveer 55 TWh hernieuwbare elektriciteit nodig is – bijna 70% van het huidige totale elektriciteitsverbruik.

Daarnaast is groene waterstof momenteel 5 tot 10 keer duurder dan aardgas, wat economische uitdagingen oplevert. Ook moet nog worden bepaald wat de meest effectieve transportmethode zal zijn: hergebruik van bestaande gaspijpleidingen, verscheping van vloeibare waterstof, of transport van waterstofderivaten zoals ammoniak.

Kansen voor Nederlands-Algerijnse samenwerking

Om de transitie naar groene waterstof in de praktijk vorm te geven, heeft staatsoliebedrijf Sonatrach plannen voor drie pilotprojecten waarmee Algerije expertise wil ontwikkelen en betrokkenheid in de waardeketen wil realiseren. Deze projecten omvatten waterstofproductie en -menging in aardgaspijpleidingen, samenwerking met het Italiaanse Eni bij een bestaand olieveld en een grootschaliger project met een 50 MW elektrolyser voor ammoniakproductie.

Op basis van de pilotprojecten is een breed scala aan potentiële samenwerkingsgebieden voor Nederland te onderscheiden:

1. Herbestemming van pijpleidingen
   Het geschikt maken van pijpleidingen voor transport van aardgas-waterstofmengsels en uiteindelijk pure waterstof heeft hoge prioriteit. In Algerije wordt een testcentrum voor gaspijpleidingen opgezet. Nederland heeft expertise en praktische ervaring op dit gebied, aangezien ongeveer 85% van het Nederlandse nationale waterstofnetwerk uit herbestemde aardgasleidingen zal bestaan.
2. Waterstoftransport per schip
   Voor de export na 2030 onderzoekt Algerije ook scheepstransport van waterstof, vooral in de vorm van vloeibare organische waterstofdragers (LOHC) en vloeibare waterstof. De haven van Amsterdam heeft een memorandum van overeenstemming getekend voor de ontwikkeling van waterstofwaardeketens met Algerijnse, Nederlandse en Duitse belanghebbenden.
3. Marktontwikkeling
   De kosten van groene waterstof zijn veel hoger dan die van aardgas. Marktontwikkeling en het creëren van vraag zijn cruciaal. Nederland kan ondersteunen met kennis over hoe de markt in de EU zich ontwikkelt om hierop in te spelen als leverancier van groene waterstof. Bovendien zijn Nederland en de EU al langer bezig met de ontwikkeling van een waterstofmarkt. Algerije kan deze ervaring gebruiken voor de ontwikkeling van een markt voor groene waterstof in Algerije.
4. Algemeen ontwerp van pilotprojecten
   Nederland heeft expertise op het gebied van:
   1. Keuze van elektrolysertechnologie
   2. Uitdagingen bij het opereren van elektrolysers en turbines in woestijnomgevingen
   3. Onderhoudsaspecten
   4. Zoutcavernopslag van waterstof
   5. Integratie van groene waterstof in ammoniak- en kunstmestproductie
5. Technische en veiligheidscertificering van apparatuur
   Vanwege het vroege ontwikkelingsstadium van innovatieve waterstoftechnologieën is samenwerking op het gebied van veiligheids- en technische certificering van apparatuur waardevol.
6. Toepassing van groene waterstof in aardgasturbines
   Door het relatief grote aantal nieuwe aardgasturbines in Algerije is er interesse om deze geschikt te maken voor het gebruik van mengsels met waterstof en uiteindelijk pure waterstof. Nederlandse expertise in het ontwerp van gasturbines kan waardevol zijn. In Nederland wordt ook onderzoek gedaan naar de ombouw van gasturbines naar 100% waterstofturbines, waardoor er waardevolle kennis is op dit gebied die interessant kan zijn voor Algerije.

Toekomstperspectief

Om de Nederlands-Algerijnse samenwerking op het gebied van groene waterstof te bevorderen, zijn stappen nodig op het gebied van structurele kennisuitwisseling, waarbij Nederlandse expertise wordt ingezet om de ontwikkeling van de groene waterstofsector in Algerije te versnellen. Denk aan een workshop met relevante Nederlandse bedrijven om specifieke waardeproposities te ontwikkelen, aan structurele kennisuitwisseling tussen het Algerijnse Renewable Energy Development Center (CDER) en Nederlandse kennisinstituten zoals TU Delft en TNO, of aan ondersteuning van Algerijnse beleidsmakers bij het opzetten van aanbestedingen voor de uitbreiding van hernieuwbare energiecapaciteit.