Praktijkervaringen collectieve warmtesystemen
Goede lessen uit praktijkervaringen met de planning en aanleg van collectieve warmtesystemen in de gebouwde omgeving

Foto van LOGSTOR, copyright Danish Board of District Heating

Hoewel de onderzochte projecten bewust in verschillende EU-landen plaatsvonden en erg verschillend van aard waren, bleken er grote overeenkomsten in de ‘good practices’. Ze zijn onder te verdelen in vijf groepen:

Business case en kosten 

• Begin met plannen voor de grootgebruikers in je project.

• Focus op lokaal beschikbare hernieuwbare energiebronnen en/of restwarmte.

• Stem je werk af met andere bedrijven die infrastructuur aanleggen, zoals aanleg van waterleiding, riool of bestrating (er zijn overigens ook negatieve voorbeelden bekend). 

• Zorg vanaf het begin voor duidelijke afspraken over risico’s en verantwoordelijkheden.

• Maak de business case direct vanaf het begin inzichtelijk, inclusief de effecten als er voorwaarden veranderen.

• Maak gebruik van de beste beschikbare technologie.

• Verlaag de aanvoertemperatuur om de efficiëntie te vergroten.

• Wees voorbereid op tegenvallers.

Governance

• Zorg voor een warmtestrategie voor de lange(re) termijn in deze gemeente/regio; kijk verder dan alleen dit project.

  Regionale en lokale energietransitie

• Zorg voor een overzicht van alle publieke gebouwen met een hoge energievraag.

Draagvlak

• Communiceer voorafgaand, tijdens en na de uitvoering van het project met lokale stakeholders.

• Betrek de lokale bevolking tijdens de planningsfase; dit is meer dan communiceren.

  Participatie

• Neem investeringsdrempels voor klanten weg, bijvoorbeeld door de mogelijkheid te bieden om een warmtesysteem te leasen.

• Plan bouwwerkzaamheden buiten de winterperiode (voor de meer noordelijk gelegen gebieden in de EU).

• Stem je werk af met andere bedrijven die infrastructuur aanleggen, niet alleen om onderbrekingen te voorkomen maar ook om de hinder voor bewoners te minimaliseren.

• Voer het project gefaseerd uit, zodat er zo min mogelijk verstoring ontstaat in het dagelijkse leven in de wijk, zeker in een stads- of dorpscentrum.

Regelgeving, beleid en subsidies

• Zorg voor een soepel verlopend proces voor akkoord van de gemeente.

• Overheidsbeleid zou een sturende rol moeten hebben.

  Beleid en scenario’s

• Maak gebruik van EU-fondsen om projecten te financieren (voor EU-landen met een relatief laag inkomen.

Overige strategische punten

• Als er weinig kennis en ervaring is, werk dan samen met (internationale) partners die wel over de benodigde kennis en ervaring beschikken.

• Neem voldoende tijd voor de planningsfase, dat verdient zich terug in de realisatiefase.

• Zorg voor een transparant proces en gezamenlijk commitment van de betrokken stakeholders, en plan regelmatig overleg met hen.

• Steek extra tijd in het project om een goede band op te bouwen met partners voor toekomstige projecten.

Een goede planning is de sleutel voor succes

Van alle adviezen was er één die door bijna alle geïnterviewden worden genoemd: “Zorg voor een hele goede planning en betrek alle relevante partijen voor een constructief proces. Hierdoor wordt de uitvoering eenvoudiger en kom je tot het best passende collectieve warmtesysteem in jouw project”. Dit klinkt wellicht als een simpele hoofdconclusie, maar het laat tegelijkertijd zien hoe belangrijk de planningsfase is voor het realiseren van een succesvol warmteproject.

De adviezen werden nogmaals bevestigd tijdens een workshop met alle geïnterviewden. De lijst met adviezen kan als referentielijst dienen om te komen tot een succesvol project. Met name steden met minder ervaring kunnen hier gebruik van maken; het zal bijdragen aan een soepelere en betere planning en uitvoering.