Evaluatiekader burgerfora klimaatbeleid
Verkenning bestaande kennis voor het opzetten van een ‘lerende’ evaluatie

De OECD-Richtlijnen voor Evaluatie van Deliberatieve Processen staan centraal in dit overzicht.

Evaluatie als randvoorwaarde voor burgerforum klimaatbeleid

Het lerend evalueren is dusdanig belangrijk voor het functioneren van het burgerforum, dat de evaluatie inherent onderdeel van het proces moet zijn, en niet optioneel of ad hoc moet worden opgezet. Dit houdt ook in dat er ruimte en (politieke en ambtelijke) bereidheid moet zijn om daadwerkelijk van de evaluatie te leren en om de resultaten te verwerken in lopende dan wel toekomstige burgerfora. Daarnaast moet er voldoende tijd en budget beschikbaar zijn voor de uit te voeren evaluatie. Als aan de randvoorwaarden, inclusief die voor het uitvoeren van de lerende evaluatie, niet kan worden voldaan, kan het burgerforum beter helemaal niet georganiseerd worden.

Lees hier meer over een burgerberaad / burgerforum en hoe dit succesvol kan worden ingezet >> Burgerberaad als middel voor gedragen besluiten over klimaat- en energiebeleid

Evaluatiekader voor het deliberatieve proces

• Evaluatiekaders omvatten in elk geval de thema’s ‘Randvoorwaarden / procesopzet’, ‘Deliberatieve ervaring / procesverloop’, ‘Impact op beleid’ en ‘Impact op mini- en maxipubliek’.
• Voor het evalueren van burgerfora kunnen de OECD-Richtlijnen als basis worden gebruikt, aangevuld met specifieke thema’s en indicatoren voor het desbetreffende burgerforum;
• De OECD-Richtlijnen zijn sterker op de input- en proceskant van burgerfora, en minder sterk wat betreft de output (impact) van burgerfora;
• Bestaande evaluatiekaders voor burgerfora over klimaatbeleid hebben de neiging te evalueren op de inhoud van de uitkomst (bijvoorbeeld of het bijdraagt aan reductie van broeikasgassen). Dat wordt gezien het kernidee van vrije deliberatie (en dus het open houden van uitkomsten) afgeraden;
• Evalueren van impact op de lange termijn is voor de evaluatie van een individueel burgerforum zeer complex. Voor het evalueren van impact, met name op de lange termijn, kan worden gekeken naar lopend academisch onderzoek.

Methoden en data voor evaluatie

• Voor de evaluatie is niet één enkele methode beschikbaar als silver bullet. De evaluatie gebeurt noodzakelijkerwijs aan de hand van verschillende methoden (mixed methods). Zo kunnen enquêtes, interviews, non-participatieve observatie en documentanalyse parallel worden ingezet;
• Analyses van kwantitatieve data (zoals vragenlijsten onder deelnemers en organisatie) en kwalitatieve data (zoals interviews met deelnemers en organisatie) vullen elkaar aan.

Consortium voor evaluatie

• De evaluatie moet worden uitgevoerd door een partij die onafhankelijk is van de opdrachtgever en organisatie van het burgerforum en die geen belang heeft in het beleidsvraagstuk en de uitkomst van het burgerforum;
• Het opzetten van een evaluatieconsortium, bestaande uit onderzoekers met verschillende methodologische en thematische expertises, wordt aangeraden. Het hebben van een dergelijk consortium draagt bij aan consistentie en continuïteit in het evalueren van burgerfora;
• Het doel van de evaluatie wordt bepaald door de opdrachtgever van het burgerforum. Dit doel moet van tevoren helder worden afgesproken (en vastgelegd) tussen opdrachtgever en consortium.