Groene waterstof produceren of importeren
Nederland is van plan om aanzienlijke elektrolysecapaciteit ter beschikking te hebben voor groene waterstof . Als de binnenlandse productie onvoldoende blijkt om aan de vraag te voldoen, wordt waterstofimport noodzakelijk. Bovendien kan het economisch voordeliger zijn om groene waterstof te importeren uit regio’s met meer geschikte geografische omstandigheden. Het importeren van groene waterstof heeft invloed op industrieën die deze waterstof nodig hebben om te verduurzamen, zoals voor de binnenlandse productie van kunstmest en van ijzer en staal. Of er voldoende groene waterstof in Nederland geproduceerd kan worden of dat groene waterstof importeren goedkoper zal zijn, is nog geen uitgemaakte zaak. In dit onderzoek is verkend wat de mogelijke effecten zijn op de productie van kunstmest en van ijzer en staal in Nederland als de grootschalige import van groene waterstof plaatsvindt.
Gevolgen waterstofimport voor de kunstmestindustrie
De toekomstbestendigheid van de kunstmestindustrie in Nederland is afhankelijk van de beschikbaarheid en kostenefficiëntie van hernieuwbare waterstof en ammoniak. Trends laten zien dat de productieomstandigheden voor groene waterstof beter lijken in regio’s met overvloedige hernieuwbare bronnen. In Noordwest-Europa lijken die omstandigheden minder gunstig. Betekent waterstofimport ook het verplaatsen van de complete kunstmestindustrie? Daar wijst de analyse niet op. Wel wordt binnenlandse ammoniakproductie op basis van groene waterstof minder waarschijnlijk. Maar die potentiële uitbesteding leidt niet noodzakelijkerwijs tot de verplaatsing van de rest van de productieketen van kunstmest, omdat de kosten voor het transport van ammoniak beperkt zijn.
Gevolgen waterstofimport voor de ijzer- en staalindustrie
Het toekomstige concurrentievermogen van de Nederlandse ijzer- en staalindustrie hangt af van veel factoren, zoals de kosten van ijzererts, waterstof, elektriciteit en transport. Hoe hoog die toekomstige kosten zijn, is erg onzeker. Wanneer waterstofimport noodzakelijk en goedkoper wordt, lijkt het het ook kosteneffectiever te zijn om ruwstaal te importeren uit het land dat de waterstof produceert. Importeren van waterstof is namelijk kostbaarder dan het importeren van staal. Maar is dat ook een reden om de gehele binnenlandse toeleveringsketen te vervangen door import van staal? Dat hangt helemaal af van de beschikbaarheid van grondstoffen (ijzererts, waterstof, schroot) en producten (HBI en ruwstaal).
Wel gevolgen, maar veel is onzeker
Het overstappen op groene waterstof zal gevolgen hebben voor de Nederlandse industrieën voor kunstmest en ijzer en staal. Behoud van productie binnen Nederland is afhankelijk van de beschikbaarheid van betaalbare groene waterstof in Nederland. Het importeren van groene waterstof door tekorten of prijsverschillen zal gevolgen hebben voor deze industrieën. Binnen de kunstmestindustrie zal de productie van ammoniak onder druk komen te staan. Binnen de ijzer- en staalindustrie is het (gedeeltelijk) handhaven van de lokale productie afhankelijk van veel factoren. Denk daarbij ook aan immateriële factoren, zoals bestaande activa, infrastructuur, personeel en expertise, die de beslissing kunnen beïnvloeden. Het vervangen van een deel van de binnenlandse productieketen door watertstofimport zal voornamelijk invloed hebben op de eigen activiteiten van Tata Steel Nederland en de activiteiten van leveranciers.
