Whitepaper: de Energietransitie moet sneller
Wat kan er en wat moet er gebeuren om de energietransitie te versnellen?

Dit whitepaper geeft een duidelijk overzicht van de vraagstukken die er liggen, waar mogelijke oplossingen liggen én wat er nodig is om het elektriciteitssysteem aan te laten sluiten. Het is daarbij belangrijk om te onderkennen dat een integrale aanpak de kern van het succes is om de energietransitie daadwerkelijk te versnellen.

Waarom de energietransitie versnellen?

Al jaren geleden zijn er afspraken gemaakt om klimaatverandering tegen te gaan. De weersextremen op verschillende plekken van de wereld maken duidelijk hoe kwetsbaar de mens is voor verandering in weer en klimaat. Inmiddels is het vijf voor twaalf: internationaal zijn afspraken verder aangescherpt in het Fit for 55-pakket om de klimaatdoelstellingen te behalen. En ook op nationaal niveau wordt versneld, onder andere door het verhogen van de reductiedoelstelling zoals geformuleerd in het regeerakkoord. Deze uitdagende doelstellingen zijn een serieuze opgave waarvoor op alle vlakken (nog meer) actie moet worden ondernomen.

Integraal perspectief

De uitdaging om de emissies naar nul te brengen, kent veel verschillende aspecten en vergt extra inspanningen. Sommige reducties zijn relatief snel te realiseren, doordat de technologie beschikbaar en inmiddels ook betaalbaar is. Andere oplossingen zijn ingewikkelder, bijvoorbeeld omdat de technologie nog onvoldoende ontwikkeld is, omdat regelgeving in de weg zit, of omdat de transitie trager verloopt als gevolg van beperkte beschikbaarheid van geld of menskracht. Alles hangt met elkaar samen en daarom is goede afstemming essentieel om stappen te kunnen zetten.

Wat is er nodig?

Dit white paper richt zich op de sectoren elektriciteit, gebouwde omgeving, industrie en mobiliteit. Deze sectoren zijn verantwoordelijk voor meer dan 80% van de Nederlandse broeikasgasemissies. In een apart hoofdstuk worden de brandstoffen voor de internationale luchtvaart en scheepvaart (bunkerbrandstoffen) besproken. Hoewel de broeikasgasemissies hiervan buiten de nationale doelstellingen vallen, wordt een deel van deze brandstoffen in Nederland geproduceerd en tellen de broeikasgasemissies die vrijkomen bij de brandstofproductie wel mee. Bovendien is deze sector in Nederland bovengemiddeld groot. Voor de versnelling van CO₂-reductie is ook een vermindering van de consumptie van klimaatbelastende producten en diensten nodig. In het onderdeel ‘consumptie’ is aangegeven welke aanpassingen aan het maatschappelijk systeem hier een bijdrage aan kunnen leveren. Gebouwde omgeving Industrie Transport

Onderstaand figuur geeft een overzicht van de belangrijkste knelpunten op deze verschillende onderdelen om de energietransitie te versnellen. Daaruit blijkt dat zowel in de industrie als in de luchtvaart en scheepvaart op het gebied van techniek nog veel ontwikkeling nodig is. Voor elektriciteit en de gebouwde omgeving is het gebrek aan arbeidskrachten een bottleneck. Als het gaat om de consumptie is er nog een wereld te winnen op het gebied van acceptatie en gedrag.

Uitgeschreven tekst

Geel: De oplossingen zijn er, we moeten stevig doorzetten: “Action, action, action”.
Oranje: Oplossingen zijn grotendeels bekend, ze moeten geïmplementeerd worden.
Rood: Oplossingen zijn onvoldoende bekend en moeten nog worden ontwikkeld.

In het whitepaper is verdere toelichting gegeven op de uitdagingen en vraagstukken voor de vijf sectoren en het onderdeel consumptie. Voor elke sector zijn drie belangrijke maatregelen geïdentificeerd om de energietransitie te versnellen, gericht op de belangrijkste uitdagingen. Daarnaast is een kennisagenda opgesteld voor vragen waarop nog antwoorden moeten komen.