Werken aan een inclusieve energietransitie

We spreken van energiearmoede wanneer een huishouden onvoldoende toegang heeft tot energievoorzieningen in huis. In energiearme huishoudens zetten mensen bijvoorbeeld de verwarming niet aan omdat ze willen bezuinigen, of ze warmen hun eten liever niet op omdat ze het gas te duur vinden. Energiearmoede is een multidimensionaal probleem en vaak onderdeel van een vicieuze cirkel van financiële problemen en lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten (TNO, 2020).

Het is vanuit dit oogpunt erg belangrijk dat er meer aandacht komt voor energiearmoede bij het vormgeven van de energietransitie. Tot nu toe ontbreekt het in Nederland echter aan een alomvattend kader voor het meten, monitoren en bestrijden van energiearmoede (TNO, 2020).

Vraag- en aanbodgestuurd programma

In dit onderzoek in opdracht van de Provincie Zuid-Holland is gekeken of een programmatische aanpak vanuit de provinciale ambities gericht op een inclusieve energietransitie aansluit bij de behoeften die leven onder de gemeenten.

Met de bevindingen uit het onderzoek kan een programma worden vormgegeven dat wordt gestuurd vanuit vraag en aanbod en waarmee over een langere periode aan een inclusieve energietransitie wordt gewerkt.

Twee onderwerpen zijn in dit kader verder onderzocht:

• De verschillende manieren waarop energiearmoede gedefinieerd en gemeten kan worden.
• De projecten die de gemeenten voornemens zijn uit te voeren om energiearmoede tegen te gaan, en inzicht in de interventies die mogelijk zijn om energiearmoede aan te pakken of te voorkomen. Daarbij is ook gekeken hoe hierin vanuit een bovenlokaal perspectief gefaciliteerd kan worden.

Conclusies aanpak energiearmoede

Gemeenten geven aan dat er op meerdere vlakken behoefte is aan ondersteuning. Daar ligt een kans voor de Provincie om een verbindende en ondersteunende rol te spelen.

De behoeften kunnen worden samengevat in vijf thema’s:

• Vertalen van wetenschappelijke inzichten naar praktisch advies
• Verbinden domeinen en initiatieven
• Praktijkervaringen delen
• Data en monitoring
• Werken aan systemische oplossingen.

Uit het onderzoek blijkt dat een vraaggericht programma, aangestuurd vanuit de Provincie, kan leiden tot gestructureerder en slimmer werken aan een inclusieve energietransitie. Een dergelijk programma voorziet tegelijk in behoeften van gemeenten en uitvoerders in de wijk, en biedt de kans om huishoudens met energiearmoede te helpen en minder kwetsbaar te maken.