Potentieel energiebesparing in de industrie
Manufacturing Industry Decarbonisation Data Exchange Network (MIDDEN)

Op basis van de MIDDEN-database en -rapporten en interviews met grote industriële partijen en consultants in Nederland is onderzocht wat het potentieel is voor energiebesparing. Hoewel dit lastig blijkt te kwantificeren, is het duidelijk dat er een groot potentieel is voor energiebesparing door verbeteringen aan bestaande assets (zoals ovens en walserijen) en de toepassing van innovatievere technieken zoals mechanische damprecompressie.

Optimalisatie processen en installaties

Recent is er veel focus geweest op innovaties, maar vanuit een deel van de industrie wordt aangegeven dat de verwachtingen hiervan worden overschat. Er is echter nog veel winst te halen uit eenvoudigere verbeteringen van bestaande processen en installaties, bijvoorbeeld het vervangen van minder efficiënte installaties of het isoleren van leidingen. Dit soort aanpassingen zijn minder ingrijpend, doordat niet het complete proces aangepast hoeft te worden.

Beleid leidt niet altijd tot optimaal resultaat

Warmtepompen en het gebruik van restwarmte bieden goede mogelijkheden om energie te besparen. Hoewel veel grote industrieën aangeven dat dit al veel gebeurt, geeft onder andere de papierindustrie het signaal dat hiermee ook nog veel energiebesparing te realiseren is. Op dit moment is het echter zo dat beleidsmaatregelen de industrie op het pad van elektrische boilers zetten. Met het oog op energiebesparing is dit echter niet de beste en meest energie-efficiënte oplossing. Dit soort voorbeelden laat zien dat beleidsmaatregelen gericht op emissiereductie soms niet tot het optimale resultaat leiden op het gebied van energiebesparing.

CO₂-reductie én energiebesparing in de industrie

Beleid was tot nu toe erg gefocust op CO₂-reductie en minder op energiebesparing. Door de geopolitieke ontwikkelingen en de hoge energieprijzen krijgt energiebesparing nu meer nadruk. Die twee gaan echter niet altijd samen. Bepaalde investeringen die leiden tot CO₂-reductie zorgen tegelijkertijd voor een grotere elektriciteitsvraag. Hier moet kritisch naar gekeken worden. Tegelijkertijd bieden aanpassingen die op stapel staan voor CO₂-reductie ook mogelijkheden voor energiebesparing. Waar tot nu toe vaak kleinere stappen werden gezet, staan er nu in verschillende industrieën ook grote ingrepen voor CO₂-reductie op de planning, waarvoor het proces moet worden stilgelegd. Deze uitzonderlijke situatie biedt belangrijke kansen als ook direct gekeken wordt naar aanpassingen op het vlak van energiebesparing. Hier is grote winst te behalen.

Arbeidskrachten en tijd vormen een uitdaging

Hoewel energie-efficiëntie in de industrie veel aandacht heeft door de hoge energieprijzen, blijken energie-efficiëntieprojecten hierdoor niet automatisch in een stroomversnelling te komen. Praktische zaken zoals investeringscycli, implementatietijd, arbeidstekorten en turnaroundplanning zijn belangrijke beperkende factoren. Los van de praktische problemen, zorgen de kosten die daarmee gemoeid gaan er soms zelfs voor dat de besparingen niet opwegen tegen de investeringen.

Een van de belangrijkste bottlenecks is het vinden van technisch personeel met de juiste kennis om de mogelijkheden te onderzoeken, maar met name ook de aanpassingen door te voeren. Diezelfde uitdagingen zijn er voor de handhaving van de energiebesparingsplicht: ook daar is te weinig kennis en capaciteit beschikbaar.

Overzicht besparingspotentieel

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de bevindingen van MIDDEN en een vergelijking met de analyse op basis van het P6-25-onderzoek (PDF). Voor de papier- en kartonsector zijn de schattingen het meest vergelijkbaar, aangezien ze beide grotendeels gebaseerd zijn op het potentieel van mechanische damprecompressie en warmtepompen. De MIDDEN-schattingen voor kunstmest, ijzer en staal, en organische chemie zijn allemaal gebaseerd op voortdurende jaarlijkse stapsgewijze verbeteringen van de energie-efficiëntie en omvatten een breed scala aan mogelijke maatregelen, waaronder de vervanging van bestaande activa door efficiëntere. Deze incrementele verbeteringen zijn niet opgenomen in de scope van P6-25. In de P6-25-ramingen zijn enkele maatregelen opgenomen die volgens de sectoren al zijn uitgevoerd. Voor de raffinage-industrie kon op basis van de MIDDEN-gegevens en interviews geen schatting worden gemaakt. MIDDEN

Totaal technisch energiebesparingspotentieel (PJ/j) voor 2030, uitgaande van vergelijkbare productieniveaus als in 2020. Schattingen gebaseerd op MIDDEN en P6-25 (exclusief e-boilers om aan te sluiten bij de scope van dit rapport).

!function(){“use strict”;window.addEventListener(“message”,(function(a){if(void 0!==a.data[“datawrapper-height”]){var e=document.querySelectorAll(“iframe”);for(var t in a.data[“datawrapper-height”])for(var r=0;r<e.length;r++)if(e[r].contentWindow===a.source){var i=a.data["datawrapper-height"][t]+"px";e[r].style.height=i}}}))}();

* Exclusief eigen gebruik van restgassen en gassen die voor elektriciteitsproductie gebruikt worden.
** Raffinage kent volgens de statistieken geen finaal energiegebruik . Dit is eigen verbruik binnen de sector