Energie uit water in en rondom het Waddengebied
Potentieel golfenergie, getijdenenergie en energie uit spanningsverschil zoet/zout water

Het Waddenfonds heeft voor het Waddengebied twee verduurzamingsambities:

1. Rond 2030 20% tot 40% van het elektriciteitsverbruik van huishoudens zelf produceren in het Waddengebied – Groningen, Friesland en de kop van Noord-Holland.
2. De Waddeneilanden op jaarbasis geheel zelfvoorzienend in hun eigen elektriciteitsbehoefte in 2026.

Energiebehoefte Waddengebied

Om de eerste ambitie te vervullen is er 560 – 1120 GWh/jaar elektriciteitsproductie in het Waddengebied nodig. Om de tweede ambitie te vervullen is er op de Waddeneilanden 170 –180 GWh/jaar additionele elektriciteitsproductie nodig. Het verwachte elektriciteitsverbruik op de Waddeneilanden zelf is 145 GWh/jaar in 2026. Hier komt naar schatting nog 60 – 70 GWh aan vraag bij van het geëlektrificeerde NAM-platform bij Ameland. Momenteel wordt er naar schatting ongeveer 35 GWh aan zonne-energie opgewekt op de eilanden (op basis van geïnstalleerd vermogen zon-PV, CBS).

In dit onderzoek zijn zes techniekontwikkelaars en het potentieel van hun technieken in het Waddengebied in meer detail behandeld:

• 3 ontwikkelaars van golfenergie
• 2 ontwikkelaar van getijdenenergie
• 1 ontwikkelaar op het gebied van het spanningsverschil tussen zoet en zout water

Potentieel energievoorziening Waddengebied

Er blijkt meer golf- en getijdenenergie te winnen in en rondom het Waddengebied dan eerder aangenomen. Voor getijdenenergie komt dat met name doordat er met de onderzochte technieken meer mogelijk is in ondiepe wateren waar de gemiddelde stromingssnelheid van het water beperkt is. Voor energie uit zoet en zout water is het potentieel wat naar beneden aangepast vergeleken met eerdere studies, maar het blijft een redelijk groot potentieel – ook vergeleken met de andere bronnen. In totaal is er voldoende potentieel om de Waddeneilanden van elektriciteit te voorzien en een substantieel deel (maximaal 8% in 2030; de ambitie van de ontwikkelaars is goed voor >30%) van het elektriciteitsverbruik van huishoudens in de kop van Noord-Holland, Friesland en Groningen.

Uitdagingen energie uit water

Het is druk in het Waddengebied; de ruimte wordt voor veel toepassingen gebruikt. Voor getijdenenergie geldt dat de beoogde locaties ook nabij vaarwegen zijn en er dus rekening moet worden gehouden met scheepsvaart. Voor golfenergie is het van belang aandacht te geven aan militaire oefenzones en zandwingebieden. Ook moet er goed nagedacht worden over de kabels die vanuit een golfenergiepark naar land lopen. Voor alle projecten geldt dat ecologische impact ook een aandachtspunt is, aangezien alle projecten in of nabij Natura 2000-gebieden liggen.

Ook de beperkte netcapaciteit vormt een uitdaging; niet alleen nu, maar ook de komende 10 jaar (dat is hoe lang het minimaal duurt voor er nieuwe verbindingen kunnen worden gelegd naar de Waddeneilanden). De technieken moeten nog worden opgeschaald van demonstratieprojecten naar marktrijpe producten. Voortrajecten voor vergunningverlening kunnen ook lang duren. Zeker als een significante bijdrage op relatief korte termijn (2030) gewenst is, zullen er dus snel stappen moeten worden gezet.