Flexibiliteit van het energiesysteem
Laatst gewijzigd op:

In 2030 zal het merendeel van de elektriciteit afkomstig zijn van de variabele bronnen zon en wind. Het zoveel mogelijk gebruiken van deze hernieuwbare elektriciteit is van groot belang voor de energietransitie, maar dit vraagt om optimale flexibiliteit van het energiesysteem. Onderzoek laat het belang zien van vraagrespons (meer, minder of verschoven verbruik), opslag, im- en export en curtailment. Ook waterstofproductie met elektrolyse kan een belangrijke flexibiliteitsoptie worden. Flexibiliteit is onderdeel van een bredere systeemintegratie.
In de Klimaat- en EnergieVerkenning (KEV) van 2021 wordt geraamd dat wind en zon in 2030 bij voorgenomen beleid voor 68% van de Nederlandse elektriciteitsproductie verantwoordelijk zullen zijn. In 2020 lag het (genormaliseerde) aandeel nog op ruim 18% (bron: CBS). Doordat de zon niet altijd schijnt en het niet altijd waait, zal het aanbod van elektriciteit variabel en minder eenvoudig regelbaar worden. Dit is anders dan bij elektriciteitsopwekking met gas- en kolencentrales, die hun productie kunnen aanpassen aan de vraag. Datzelfde geldt in wisselende mate voor CO2-neutraal regelbaar vermogen zoals centrales die draaien op bio- of synthetische brandstoffen en kerncentrales. Daarnaast neemt de vraag naar elektriciteit toe. De vraag naar elektriciteit zal voor een deel ook op andere momenten plaatsvinden dan voorheen. De toenemende variabiliteit vereist aanpassingen in de elektriciteitsvoorziening en flexibiliteit van het energiesysteem.
Klimaat- en Energieverkenning (KEV)
Als wind en zon gezamenlijk in het merendeel van de Nederlandse elektriciteitsproductie voorzien, dan is er een grote emissiereductie bereikt. Flexibiliteit in het energiesysteem
In het Flexnetproject is er door TNO EnergieTransitie
De rol van vraagsturing in het Nederlandse elektriciteitssysteem 2030-2050
Vanuit economisch oogpunt is het niet optimaal om flexibilisering met één oplossing aan te pakken; efficiënter is het inzetten op een combinatie van mogelijkheden (zie ook publicaties over Flexnet).
Naast een vraagsturing van elektriciteit zijn er vier belangrijke andere opties:
- elektriciteitsopslag
- im- en export
- flexibele opwekking
- curtailment van variabele hernieuwbare bronnen (‘kortwieken’, het voor een beperkte tijd minder dan de maximale capaciteit benutten van elektriciteit uit wind of zon).
Curtailment blijkt op jaarbasis tot slechts enkele procenten verlies te leiden, omdat het niet zo vaak voorkomt dat windparken en zonnepanelen beide op vol vermogen produceren op een moment met te weinig vraag.
Bekende opslagmogelijkheden voor elektriciteit zijn batterijen
Waterstof kan echter voor een veel breder scala aan toepassingen worden ingezet waarbij minder verliezen optreden, onder andere voor de productie van duurzame moleculen die als grondstof voor de chemische industrie of als brandstof kunnen worden ingezet (zie ook de MIDDEN-database). Daardoor kan waterstofproductie met behulp van elektrolyse een belangrijke flexibiliteitsoptie zijn. In de technologiebeschrijving over waterstof wordt verder op de toepassingsmogelijkheden ingegaan.
MIDDEN
Waterstof
Lees meer over energieopslag op de themapagina.
Energieopslag
Bij vraagsturing
Roadmap opschaling hybride Power-2-Heat
Impact elektrisch rijden op het elektriciteitsnet
Een deel van het opvangen van het wisselend aanbod van elektriciteit uit wind en zon bestaat uit omzetting van elektriciteit in andere energiedragers. Daarnaast kunnen energietoepassingen die tot voor kort met fossiele brandstoffen werden ingevuld worden geëlektrificeerd, wat ook zorgt voor een grote reductie van broeikasgasemissies. Zo komt er een verbinding tussen elektriciteit en bijvoorbeeld transport en de warmtevoorziening. Deze integratie van verschillende energiedragers en sectoren in het energiesysteem
In deze video van de Topsector Energie wordt systeemintegratie verder toegelicht.