25 tot 30% minder finaal energieverbruik in 2040
Finaal energieverbruik is het energieverbruik bij eindgebruikers. In twee verschillende TNO scenario’s voor de toekomst van het Nederlandse energiesysteem , ADAPT en TRANSFORM, is de mogelijke energiebesparing berekend. Zonder energiebesparing zal het energieverbruik met 20% stijgen in 2040. Met energiebesparing kan het energieverbruik met 7 tot 14% dalen in 2040 ten opzichte van het huidige energieverbruik. Het relatieve verschil tussen het scenario zonder energiebesparing en met energiebesparing is dus 25 tot 30%.
Alle sectoren kunnen daaraan bijdragen, waardoor het finaal energieverbruik in 2040 lager kan zijn dan nu. Zonder maatregelen zou het energieverbruik juist met ruim 20% stijgen, door de groei van het aantal woningen, vervoerskilometers en industriële activiteiten.
ADAPT is een scenario dat uitgaat van blijven doen wat we doen, maar technologisch aanpassen. TRANSFORM kan omschreven worden als samen transformeren naar een nieuw duurzaam energiesysteem. Energiebesparende maatregelen – zoals elektrische auto’s, isoleren en efficiëntieverbeteringen in de industrie – leiden in beide scenario’s tot een daling van de energievraag: 14% in het scenario ADAPT en 7% in TRANSFORM (zie figuur). Leefstijlveranderingen in het scenario TRANSFORM leiden bovendien tot minder industriële productie, minder wegverkeer en minder vliegverkeer. Waardoor de totale energiebesparing bij TRANSFORM en ADAPT vergelijkbaar wordt: respectievelijk 690 PJ en 715 PJ.
Een grote rol voor efficiëntie en elektrificatie
Efficiëntieverbetering zorgt in beide scenario’s voor een besparing van ongeveer 270 PJ op finaal energieverbruik. Dit komt vooral door het isoleren van woningen en gebouwen, energiezuinige apparaten en energie-efficiënte processen in de industrie en landbouw. De rest van de besparing komt door elektrificatie : 419 PJ in ADAPT en 234 PJ in TRANSFORM. Hoewel elektrificatie primair is gericht op emissiereductie, levert het ook een besparing op het finale energieverbruik. Dat komt doordat een aantal belangrijke elektrische processen efficiënter zijn dan processen gebaseerd op fossiele brandstoffen . Dit is met name zichtbaar in personen- en goederenvervoer en door de installatie van warmtepompen in huishoudens.
Kansen en onzekerheden
Bovenop de besparing in de scenario’s is een extra vermindering van het energieverbruik mogelijk van meer dan 10%. Het gaat daarbij bijvoorbeeld over het verder isoleren van alle woningen naar label A, warmtepompen in de glastuinbouw, volledige elektrificatie van vervoer en efficiëntere processen in de industrie. Ook leefstijlgerelateerde besparingen, zoals kleinere auto’s, minder vliegen en kleiner wonen, kunnen zorgen voor een extra vermindering van het energieverbruik.
Er zijn twee belangrijke onzekerheden voor het behalen van de EED -doelstelling van 1609 PJ finaal energieverbruik in 2030. De eerste is de toewijzingsmethode van energieverbruik voor de productie van biobrandstoffen. Zonder het energieverbruik voor biobrandstoffen mee te tellen, zouden de scenario’s onder de 1609 PJ uitkomen. De tweede onzekerheid is de groei van het elektriciteitsverbruik van datacenters voor Artificiële Intelligentie (AI).
De vele voordelen van energiebesparing
Energiebesparing is cruciaal voor een betaalbare, betrouwbare en duurzame energie voorziening op lange termijn. Het draagt onder meer bij aan:
- Betaalbaarheid: Energiebesparing kan de energierekening van huishoudens doen dalen met 1200 euro per jaar.
- Betrouwbaarheid en onafhankelijkheid: Energiebesparing vermindert de import van aardgas en aardolie met 600 tot 800 PJ per jaar. Ook is er minder import nodig van kritieke materialen en technologieën.
- Duurzaamheid: Energiebesparing zorgt voor een kwart tot een derde van de resterende emissiereductieopgave tot tot 2040.
- Leefomgevingskwaliteit: Efficiëntieverbetering vermindert ruimtegebruik, stikstofuitstoot en luchtverontreiniging.
- Economische kracht en investeringen: Energiebesparing leidt tot minder benodigde investeringen in energieproductie en -infrastructuur.
- Minder netcongestie : Energiebesparing kan de kans op overbelasting van het net verkleinen.
- Participatie en rechtvaardigheid: Energiebesparing vraagt om actieve participatie van burgers en bedrijven en kan bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland.
