Beleidsvorming scope 3-emissies
Opties voor scope 3-beleid in Nederland

Op hoofdlijn blijkt uit deze verkenning dat het opzetten van een goede monitoring door bedrijven een belangrijke basis vormt voor beleid voor scope 3-emissies. Het beleid kan verder met name worden vormgegeven als sectorbeleid of koploperbeleid. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van het aanpalende beleid dat er al is, vooral op het gebied van circulaire economie. Ook is het van belang om uit te gaan van de handelingsopties die bedrijven zelf zien.

Sectorbeleid

Wat de belangrijkste emissiebronnen zijn en wat de concrete handelingsperspectieven van bedrijven zijn, verschilt enorm tussen sectoren. Bij de uitwerking van beleid moet daarom rekening worden met de sectorspecifieke effecten van dat beleid. Sectoren met grote scope 1- en 2-emissies hoeven niet per se grote scope 3-emissies te hebben, en omgekeerd. In onderzoek naar kwantificatie van scope 3-emissies is daarom ook aandacht nodig voor sectoren die binnen het huidige beleid minder nadruk krijgen, zoals de financiële sector en detailhandel.

Koploperbeleid

Er is een verkenning gedaan van koplopers aan de hand van de CO₂-prestatieladder. Die suggereert dat met name in de bouw veel koplopers vooral samenwerken met partijen die dicht bij hen staan. Casestudies op bedrijfsniveau kunnen waardevolle inzichten opleveren over de vraag waarom sommige bedrijven koploper zijn en andere niet. Ook kunnen de casestudies gebruikt worden om te identificeren tegen welke knelpunten koplopers specifiek aanlopen.

Aanpalend beleid

Integratiemogelijkheden van scope 3-beleid met ander beleid zijn nog niet of nauwelijks uitgewerkt. Voor scope 3-beleid dat gericht is op het optimaal gebruik maken van de mogelijkheden van aanpalend beleid zou met name de scope 3-emissiereductie-impact van al aangekondigde maatregelen in het Nationaal Programma Circulaire Economie onderzocht kunnen worden. Daarnaast zou onderzocht kunnen worden welk effect het huidige aanpalende beleid heeft op de scope 3-emissies van bedrijven, waardeketens of sectoren met (relatief) veel scope 3-emissies.

Motivaties en handelingsopties bedrijven

Bedrijven hebben bij elke scope 3-categorie meerdere ‘knoppen’ waaraan gedraaid kan worden om scope 3-emissies te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld door minder energie en/of materialen te gebruiken, op een efficiëntere manier te produceren of door andere energiebronnen te gebruiken. Bij de meeste scope 3-categorieën zijn er voor bedrijven zowel intern mogelijkheden om veranderingen door te voeren om emissiereducties te bewerkstelligen als via de keten. Voor upstream-emissies ligt de focus op ander inkoopbeleid en het betrekken van leveranciers, terwijl bij downstream-emissies de focus ligt op productontwerp en het betrekken van klanten en eindgebruikers.

Bij het ontwikkelen van beleid is aandacht nodig voor de handelingsopties die voor de doelgroep het meest relevant zijn. Welke opties voor een bedrijf het meest relevant zijn hangt onder andere af van:

• de voornaamste bron van scope 3-emissies voor dat bedrijf;
• de sector waarin het bedrijf zich bevindt;
• de positie in de waardeketen die het bedrijf bekleedt;
• de machtspositie die het bedrijf heeft om veranderingen in de waardeketen te bewerkstelligen.

Zie ook het eerder verschenen publicatie over de waardeketenbenadering in de chemische industrie >> Broeikasgasemissies van innovatieve technologieën in de chemische industrie