Sipma, J.M.

Energiekengetallen utiliteitsgebouwen

Wat verbruiken kantoren met energielabel D/E/F/G nu, en wat gaan ze straks als C verbruiken? Over hoeveel kantoren hebben we het eigenlijk? Zijn het juist de grotere, of kleinere kantoren die nog geen C hebben en waar staan ze? Wat is de bandbreedte van het verbruik van kantoren met een C-label? Waarom doet de ene […]

Kengetallen na-isolatie utiliteitsbouw

Vesta MAIS model Dit onderzoek levert input die wordt gebruikt voor het modeleren van de warmtetransitie in de gebouwde omgeving in het VESTA-MAIS model van PBL. Het Vesta MAIS model is een ruimtelijk model dat inzicht geeft in de potentiëlen en kosten van de verduurzaming van de warmtevoorziening in de gebouwde omgeving. Lees hier meer […]

Verrijkte BAG ter ondersteuning van lokale energetische vraagstukken

  Update: De Verrijkte BAG is in juli 2025 bijgewerkt met nieuwe gegevens, zie Verrijkte BAG 2.0 – energetisch relevante gegevens over utiliteitsbouw. In dit traject zijn de utiliteitspanden aanvullend voorzien van aspecten als een indicatief energielabel en een indicatief elektriciteits-, gas- of warmtegebruik. Ook is de geometrie van panden toegevoegd waarmee de oppervlakte van […]

Feitelijke data voor verduurzaming bedrijventerreinen

Aandeel bedrijventerrein in energieverbruik Er zijn ongeveer 3.800 bedrijventerreinen in Nederland. Deze gebruiken jaarlijks ongeveer 626 PJ aardgas en 140 PJ elektriciteit. Dit is grofweg de helft van het totale aardgasverbruik en een derde van het elektriciteitsverbruik in Nederland. Het merendeel is van grootverbruikers in de industriële clusters. Kleine en middelgrote verbruikers op bedrijventerreinen verbruiken […]

Impact aangescherpte renovatieverplichting publieke instellingen

Lidstaten moeten zorgen dat per jaar minimaal 3% van het totale vloeroppervlak van verwarmde en gekoelde gebouwen die in eigendom zijn van publieke instellingen wordt gerenoveerd naar de nieuwbouweis conform de Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). Het betreft gebouwen met een vloeroppervlak van meer dan 250m². Omvang renovatieverplichting Over de definitie van publieke instellingen […]

Heat pump – Air to water

Air to water heat pumps This type of heat pump extracts heat from the outside air. The transport medium for heat inside the dwelling is water, hence the name ‘air-to-water heat pump’. Figure 1 illustrates the configurations for this type of heat pump. Air is drawn into the heat pump from the outside air. The […]

Heat pump – Groundwater to water

This ‘open system’ often has a higher efficiency than the closed ‘soil to water’ system, but the cost of the installation is often higher as well because a second well needs to be drilled. The yield strongly depends on the type of soil where the installation is placed. This system has great advantages when the […]

Heat pump – Soil to water

A heating device must, among other things, be selected for its heating capacity. This capacity depends on (1) the degree of insulation of a building, (2) the desired interior temperature and (3) the size of the building. The largest houses are larger than the smallest buildings within the utility sector (and the other way around). […]

Reductie gasvraag Nederland