Inwonerparticipatie in gemeenten
In 58% van de gemeenten is beleid voor procesparticipatie geborgd. Gemeenten passen inwonerparticipatie het meest toe bij het vaststellen van zoekgebieden, beleidsvorming en projectontwikkeling. Dit gebeurt in verschillende vormen. Inspreken (inwoners kunnen reageren op plannen, bijvoorbeeld via een enquête) en raadplegen van de inwoners (inwoners kunnen actief meedenken en in dialoog gaan, bijvoorbeeld via workshops of een klankbordgroep) zijn de meest toegepaste participatievormen. Vormen van participatie waarbij inwoners intensiever worden betrokken, zoals meebeslissen of coproduceren worden een stuk minder toegepast. Het ophalen van zorgen en wensen van bewoners en het betrekken van lokale initiatieven worden door gemeenten als grootste successen aangegeven. De inbreng van inwoners leidt in veel gevallen tot aanpassingen. De meeste discussie gaat over de landschappelijke inpassing en over geluidsoverlast en slagschaduw. Dit is in lijn met eerdere bevindingen uit TNO-onderzoek waarbij overlast door geluid en horizonvervuiling als grootste punten naar voren kwamen.
Beleving windenergie op land
Zoekgebieden vaststellen (n=18)
– 11% geen participatie
– 89% informeren
– 67% participeren
Gemeentelijke visie of beleidsontwikkeling (n=42)
– 12% geen participatie
– 48% informeren
– 64% participeren
Zoekgebieden uitwerken, randvoorwaarden ontwikkelen, uitzetten van tender(s) (n=26)
– 8% geen participatie
– 58% informeren
– 58% participeren
Locatie(s) vaststellen (n=19)
– 11% onbekend
– 11% geen participatie
– 37% informeren
– 58% participeren
Selectie van initiatieven of projecten (n=20)
– 5% onbekend
– 30% geen participatie
– 35% informeren
– 40% participeren
Projectontwikkeling windenergie (n=7)
– 71% informeren
– 86% participeren
Projectontwikkeling zonne-energie (n=42)
– 2% onbekend
– 76% informeren
– 69% participeren
Projectontwikkeling infrastructuur voor elektriciteitstransport (n=5)
– 100% informeren
– 80% participeren
Behoeften gemeenten bij betrekken inwoners
Gemeenten ervaren gebrek aan menskracht als grootste knelpunt voor inwonerparticipatie. Met name kleinere gemeenten (minder dan 50.000 inwoners) hebben weinig tot geen personeel beschikbaar om inwonerparticipatie te organiseren: gemiddeld 0,2 fte. Grotere gemeenten hebben hiervoor gemiddeld ruim 1 fte beschikbaar. Het betrekken van een brede groep bewoners wordt ook als knelpunt ervaren en er is behoefte aan meer kennis over participatie. Meer dan een derde van de gemeenten geeft aan behoefte te hebben aan financiële middelen (anders dan voor capaciteit) en een communicatiecampagne vanuit het Rijk. Daarnaast is er veel behoefte aan kennis, zoals over het bereiken van financiële participatie en over omgaan met desinformatie en met weerstand.
Dit was de eerste keer dat dit onderzoek is uitgevoerd. TNO gaat deze inventarisatie onder gemeenten periodiek doen.
