Implementatie van energiedelen

Aanpassingen Electricity Market Design

In de het hervormde Electricity Market Design zijn twee belangrijke artikelen toegevoegd over energiedelen:

• definitie van energiedeling
• voorwaarden en het operationele kader voor de implementatie ervan.

Daarnaast zijn verschillende artikelen herzien, waarmee onder andere de vrije leverancierkeuze is geregeld. Dit zorgt ervoor dat energiedeling is toegestaan, ongeacht bestaande overeenkomsten tussen aangesloten klanten en andere leveranciers.

Energiedelen heeft een prominente rol gekregen in de Elektriciteitsrichtlijn van de Europese Unie. Lidstaten moeten er expliciet voor zorgen dat energiedelen toegankelijk is voor kwetsbare en energiearme huishoudens . Er worden meerdere belangrijke fasen van energiedelen beschreven. Zo wordt gespecificeerd wie overeenkomsten met elkaar kan aangaan en onder welke voorwaarden een partij de deelnemers bij het delen mag ondersteunen. Daarnaast moeten lidstaten een partij aanwijzen die verantwoordelijk is voor het faciliteren van verschillende onderdelen van het proces. Dit omvat het registreren van de overeenkomst, het verzamelen van relevante gegevens, het berekenen van de uitkomsten en de communicatie met de betrokken partijen.

Registratiemodellen energiedelen

Het delen van energie is een administratief proces. Er zijn vier verschillende modellen om de gedeelde administratie te registreren:

1. Cashback-model
De registratie van gedeelde energie kan losstaan ​​van de geleverde energie aan de aansluiting; er is een aparte verrekeningsprocedure. De aangesloten klant ontvangt alle geleverde energie van een leverancier en ontvangt aan het einde van de maand een aparte vergoeding (cashback) voor de gedeelde energie. Dit heeft echter geen invloed op de energierekening.

2. Aangepast energierekening-model
In dit model wordt de gedeelde energie niet als een vorm van levering geregistreerd, maar leidt het delen in de afrekenfase wel tot een aanpassing van de energierekening. De ontvangende partij krijgt een rekening van de leverancier waarop de gedeelde elektriciteit is afgetrokken van de geleverde elektriciteit.

3. Sublevering-model
In dit model is energiedelen een subcategorie van levering. Deze vorm van delen vereist een multi-leverings-/dienstverleningsmodel, waarmee de aangesloten klant meerdere leveranciers of dienstverleners op één aansluiting kan contracteren. Dit wordt ook wel het allocatiemodel genoemd.

4. Achter-de-meter-model
Tot slot kan energiedelen worden geregistreerd bij de aansluiting van de verbruikende klant. In dit geval wordt de gedeelde energie behandeld alsof deze achter de meter van de klant is geproduceerd en gecategoriseerd als eigen verbruik.

Modellen 2 en 3 sluiten het beste aan bij de Europese regels over energiedelen. In Nederland is voor nu gekozen voor het sublevering-model.

In het rapport worden andere belangrijke elementen van het proces rond energiedelen beschreven, waaronder wat er gedeeld kan worden (de verdeelsleutel) en hoe de kosten en baten van het delen worden verdeeld. Dit zijn cruciale overwegingen waarmee elke lidstaat rekening moet houden tijdens de implementatiefase.

Energiedelen in Nederland

Energiedelen in Nederland is opgenomen in de Energiewet. Vanaf 2026 staat de nieuwe Energiewet energiedelen toe voor energiegemeenschappen, zolang alle deelnemende aansluitingen een overeenkomst met dezelfde leverancier hebben. Dit kan nog steeds een belemmering vormen voor individuele huishoudens om deel te nemen aan energiedelen. De volgende stap is om alle aangesloten klanten energie te laten delen, ongeacht de overeenkomst die ze met hun energieleverancier hebben.

In Nederland wordt nu gewerkt aan een model waarin aangeslotenen onafhankelijk van bij welke energieleverancier zij een afspraak hebben, met elkaar kunnen delen. Er wordt aangestuurd op een model waarin energiedelen onderdeel is van de levering (sub-leveringsmodel). De overeenkomst tussen energiegever en energieafnemer kan worden gezien als een vorm van een relatief eenvoudige stroomafnameovereenkomst tussen aangesloten klanten of een groep aangesloten klanten. Het voordeel van dit model is dat deelnemende partijen daadwerkelijk energie met elkaar uitwisselen.