Afstemming complexe besluitvorming energietransitie

Om de juiste en goed afgestemde besluiten te kunnen nemen is kennis nodig over de techniek, de financiering van verduurzaming, over de lokale ruimtelijke en sociale context en over de afzonderlijke besluitvorming van actoren. Alleen op die manier kunnen de klimaatdoelen op efficiënte wijze en met draagvlak worden bereikt.

ENABLER

TNO deed onderzoek naar de verschillende factoren die van belang zijn bij deze complexe besluitvorming en heeft op basis van de resultaten een methodologie ontwikkeld. ENABLER ondersteunt regisseurs van besluitvorming in de energietransitie (vaak gemeenten) en de afzonderlijke besluitvormers. De methodologie maakt het mogelijk om situaties uit de praktijk te analyseren, te begrijpen en ervan te leren en ondersteunt vervolgens bij het ontwikkelen van strategieën om besluitvorming beter te kunnen afstemmen. Daarnaast helpt ENABLER inzicht te krijgen in de kennis die nodig is voor het onderbouwen van de afzonderlijke besluiten en bij het ontwerpen van een strategie voor het beter delen van deze kennis met het oog op de noodzakelijke afstemming tussen deze besluiten.

Casus gemeente Rotterdam

In de Rotterdamse wijk Prinsenland-Het Lage Land was afstemming nodig tussen individuele en collectieve besluitvorming voor meer zonne-energie. Aan de hand van de ENABLER-methodologie is de gemeente Rotterdam ondersteunt bij het verder vormgeven en afstemmen hiervan. Dit is gebeurd in de vorm van:

• inzicht in hoe de besluitvorming van de gemeente en stakeholders eruitziet en waar de afhankelijkheden liggen tussen die besluitvorming;
• huidige en potentiële knelpunten in de besluitvorming en hoe die de transitie kunnen belemmeren/vertragen;
• de kennisbehoefte en de nodige kennisuitwisseling en ontwikkeling om de knelpunten in besluitvorming te overwinnen en voorkomen.

Ook voor andere gemeenten kan de inzet van ENABLER veel inzicht en ondersteuning in besluitvorming bieden.

Kennisregisseur

Uit het onderzoek kwamen verder nog de volgende aanbevelingen naar voren voor beleidsmakers bij de lokale overheden:

• Introduceer een kennisregisseur en kennisintermediair
• Garandeer de validatie en draagvlak van de kennis
• Faciliteer de afstemming van besluitvorming

In de overgang van energietransitie planvorming naar de fase van uitvoering zal de rol van een kennisregisseur alleen maar belangrijker worden. Omdat deze rol vaak nog ontbreekt bij gemeenten, verdient het aanbeveling om deze rol te introduceren. Het is een rol die niet onderschat moet worden en in nauwe samenwerking moet worden opgezet en uitgevoerd met bestaande rollen bij de gemeenten en bij de stakeholders in de stad, zoals de omgevingsmanager, projectleider of gebied-regisseurs. Daarbij moet rekening worden gehouden met een zekere onafhankelijkheid en vertrouwen die deze rol vereist ten opzichte van de gemeente, maar vooral door de stakeholders in de stad.