Als onderdeel van het Landelijk Onderzoeksprogramma Energiearmoede doet TNO halfjaarlijks onderzoek bij gemeenten. Is het mogelijk om het beleid te implementeren? Wat werkt goed en waar zitten knelpunten?
Knelpunten in de uitvoering van energiearmoedebeleid
Onderstaande infographic toont de belangrijkste knelpunten in het energiearmoedebeleid die door gemeenten worden genoemd in de halfjaarlijkse monitoring bij gemeenten over de uitvoering van energiearmoedebeleid – editie november 2022:
Buitenwereld
Grote onzekerheid door weersomstandigheden, koopdrachtdaling, en hoge, onvoorspelbare energieprijzen.
Rijksoverheid
Geen doorkijk naar langere termijn doelen en middelen. Geeft gemeenten vrijheid en taken, maar onvoldoende regie en coördinatie.
Markt en maatschappij
Schaarste in personeel en materialen. Implementatie wordt vertraagd door regels rondom aanbesteding, staatssteun, en afrekenvoorwaarden.
Doelgroep
Is voor een deel moeilijk te identificeren en te bereiken. Ook huishoudens die tot voor kort niet kwetsbaar waren komen in de problemen. De AVG zit in de weg.
Gemeente
Lopen tegen grenzen van ambtelijke capaciteit, ervaren uitdagingen rondom samenwerking en kennis, en moeten moeilijke keuzes maken omdat ze niet iedereen kunnen helpen.
Energiearmoedebeleid in een stroomversnelling
Energiearmoedebeleid zit in een stroomversnelling en gemeenten zetten alle zeilen bij om huishoudens bij te staan. Naast de halfjaarlijkse monitoring (zie TNO-analyse) wordt gezocht naar kennisuitwisseling en dialoog, waarbij ruimte wordt geboden voor diverse invalshoeken en oplossingsrichtingen voor uitdagingen op de korte- en middellange termijn. Vijf experts reflecteren in een gastbijdrage op het thema ‘energiearmoede in stroomversnelling’.
Naar de energiehulp als transitiebegeleider
Resultaten halfjaarlijkse monitoring gemeenten – update mei 2025
Beleidsmedewerkers bij gemeenten willen hun aanpak van energiearmoede voortzetten en uitbouwen, en zien energiehulp als een belangrijke schakel in de energietransitie.
Gemeentelijke beleidsmedewerkers waarschuwen verder veelvuldig dat woningverbetering en transitiebegeleiding alleen niet genoeg zijn: er is een nationaal financieel vangnet nodig.
Hoe kijken bewoners aan tegen beleid?
Kwalitatief onderzoek
Huishoudens die in energiearmoede leven worstelen niet alleen met kou, tocht en de energierekening, maar ervaren ook weinig handelingsperspectief om hun situatie te verbeteren. Wanneer zij mogen kiezen tussen verschillende beleidsmaatregelen, spreken zij duidelijke voorkeuren uit. Welke oplossingen zien zij als meest effectief en hoe kijken ze aan tegen de energietransitie?
Energiearmoedebeleid bij gemeenten
Resultaten halfjaarlijkse monitoring
Update mei 2025 >>
Naar de energiehulp als transitiebegeleider
Update november 2024 >>
Vooruitgang, zorgen en aanhoudende onduidelijkheid
Update mei 2024 >>
Vooruitgang, variatie en (de noodzaak voor) visie
Update november 2023 >>
Meer grip, onderzekerheid blijft
Update mei 2023 >>
Behoefte aan nationale regie bij armoedebeleid
TNO-analyse:
Resultaten halfjaarlijkse monitoring gemeenten – update november 2022
Voor de uitvoering van het energiearmoedebeleid wordt sterk geleund op gemeenten. Hoe vinden zij dat het gaat met de aanpak van energiearmoede?
Expert: Louise van Schaik
Afdelingshoofd bij Instituut Clingendael
“De situatie vraagt om politici en ambtenaren die voorbij hun eigen mandaat kijken; die armoede- en klimaatbeleid met elkaar verbinden. Het vraagt ook om Europees beleid.”
Expert: Marco van Dalfsen
Expert sociale energietransitie
“Die grote, incidentele, rijksbudgetten voor de ‘bestrijding’ van energiearmoede verhullen een gebrek aan visie.”
Expert: Imme van Dijk
Adviseur strategie duurzaamheid woningcorporatie Rochdale
“De broodnodige versnelling van de energietransitie moet geen plaats maken voor de korte termijn crisis… geef ons de financiële en organisatorische ruimte om verduurzaming te versnellen zónder de huur te verhogen.”
Expert: Berend Potjer
Gedeputeerde voor de provincie Zuid-Holland
“Het sociale en technische karakter van energiearmoede vraagt om een nauwe verbinding binnen gemeentelijke organisaties tussen de domeinen duurzaamheid-, welzijn en de gebouwde omgeving.”
Expert: Peter Mulder
Senior scientist TNO Energietransitie studies
“In de kern is energiearmoede niet een probleem van hoge energieprijzen maar eerder van de ondermaatse energetische kwaliteit van veel huizen.”
Landelijk onderzoeksprogramma energiearmoede
‘Energiearmoede: Beleid in de praktijk’ is onderdeel van het Landelijk onderzoeksprogramma energiearmoede. Binnen dit programma zijn ook feiten en cijfers en goede praktijken beschikbaar.