Doelgroep
Het instrumentarium is ontwikkeld voor beleidsmedewerkers van gemeenten, provincies en uitvoeringsorganisaties die werken aan de energietransitie. Het biedt handvatten om rechtvaardigheid – of ‘energierechtvaardigheid’ – expliciet mee te nemen in beleid en besluitvorming.
Inhoud van het instrumentarium
Bij de ontwikkeling van de tools zijn verschillende beleidsmedewerkers, onderzoekers en kennisinstellingen betrokken geweest in 2025. Hier zijn uiteindelijk de volgende instrumenten uit voortgekomen:
- Kennisblad Eerlijke Energietransitie
Wat betekent ‘eerlijkheid’ in de energietransitie? Dit kennisblad beschrijft vier perspectieven op rechtvaardigheid – verdelend, procedureel, erkennend en herstellend – en laat zien hoe die zich vertalen naar beleid. Het helpt beleidsmedewerkers om de verschillende dimensies te herkennen en te gebruiken in gesprekken en beleidsvorming. - Uitkomsten van werksessies (case studies)
Vijf praktijkcasussen – van isolatieprogramma’s tot participatie bij wind- en zonne-energie – laten zien hoe rechtvaardigheid in de praktijk vorm krijgt. Elke casus bevat leerpunten, aandachtspunten en inspirerende voorbeelden voor andere regio’s. - Doelgroepenanalyse voor beleidsmakers
Dit instrument helpt om sociale, economische en culturele kenmerken van bewonersgroepen te betrekken, naast technische data, zodat beleid beter aansluit bij de werkelijkheid. - Beleidsinstrumenten – risico’s en kansen
Dit instrument toont hoe beleidsmaatregelen zoals subsidies, energiecoaches en lokaal eigendom kansen en risico’s voor een eerlijke energietransitie beïnvloeden. Met praktijkvoorbeelden ondersteunt het beleidsmakers bij weloverwogen keuzes. - Gesprekagenda bestuurlijke uitgangspunten
Een praktische gespreksagenda om binnen gemeenten of provincies het gesprek aan te gaan over wat een eerlijke energietransitie betekent. De tool helpt om bestuurlijke uitgangspunten te formuleren, die vervolgens richting geven aan de verdere invulling van het beleid.
Gebruik
De tools zijn los te gebruiken, maar versterken elkaar wanneer ze gecombineerd worden. Er is geen specifieke voorbereiding nodig; elke tool bevat een korte toelichting, voorbeelden en praktische stappen.
Disclaimer / Referentie
Het instrumentarium is ontwikkeld in opdracht van de Topsector Energie (TKI Urban Energy) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Voor meer informatie kun je terecht bij Teun Custers (teun.custers@topsectorenergie.nl).